Het proefschrift In conflict met de cultuur. De bevindelijk gereformeerden en de Nederlandse samenleving in het midden van de twintigste eeuw verscheen in 1992, maar geldt nog steeds als een standaardwerk. Dat zal het nog geruime tijd blijven, zo zei de toenmalige hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad destijds al tegen me. Omdat ook de tweede druk, uit 1993, allang is uitverkocht, verschijnt het volledige boek nu op internet (ga daarvoor verder naar onder op deze bladzijde). Een ieder mag er vrij gebruik van maken. Dat geldt ook voor de door mij geschreven artikelen, voornamelijk over de bevindelijk gereformeerden, die hier eveneens te lezen zijn.
In conflict met de cultuur geeft in het eerste hoofdstuk bijna de volledige geschiedenis van het splitsingsproces in de ‘rechterflank’ van gereformeerd Nederland. In de hoofdstukken twee tot en met vier worden de onderlinge verschillen binnen deze rechterflank behandeld, oftewel de ontwikkeling van de overtuigingen binnen deze kerken tussen ca. 1920 en 1975. Het accent ligt daarbij op het centrale kerkverband van de Gereformeerde Gemeenten.
In hoofdstuk vijf volgt een poging tot een analyse van het geestelijk klimaat van de bevindelijk gereformeerden. Deze poging is de meest fundamentele sinds het verschijnen van het destijds geruchtmakende artikel ‘Ultra-gereformeerd en vrijzinnig’ door de theoloog prof. dr. A.A. van Ruler in 1970.
Het tweede deel van In conflict met de cultuur, de hoofdstukken zes tot en met negen, is gewijd aan de Staatkundig Gereformeerde Partij waarop verreweg de meeste bevindelijk gereformeerden plegen te stemmen. Het zesde hoofdstuk bevat de ontwikkelingen op landelijk niveau tussen 1945 en ca. 1971, daarna wordt ook de SGP op plaatselijk niveau gevolgd, met name in Zeeland. Hoofdstuk tien is een concluderende slotbeschouwing.
In de artikelen, waarvan enkele elkaar gedeeltelijk overlappen, wordt nu eens ingegaan op detailkwesties, dan weer worden de bevindelijk gereformeerden in een breder kader geplaatst. Enkele artikelen betekenen een verdieping ten opzichte van de stof en de conclusies uit In conflict met de cultuur. Drie ervan waren oorspronkelijk lezingen en zijn dus niet eerder gepubliceerd. De artikelen dateren uit de jaren 1995 tot en met 2014.
Wie er tegenop ziet het proefschrift te lezen, kan bij voorbeeld een veel korter overzicht van de grote ontwikkelingen in deze kringen lezen in Gereformeerd Piëtisme in de 19e en 20e eeuw. Wie dan nog meer wil weten over enkele specifieke kenmerken van de bevindelijkheid, leze Geestelijke keurmeesterij en Tale Kanaäns.
Lees ook de volgende aanverwante artikelen: -Interne kritiek op geestelijke keurmeesterij -Burgerlijkheid en kerkelijke identiteit -Geestelijke keurmeesterij en Tale Kanaäns -Gereformeerd Piëtisme in de 19e en 20e eeuw -Geschiedschrijving van de bevindelijk gereformeerden -Kerkelijke kaart van Zeeland -Labadisme: afhankelijkheidsrelatie predikant-kerklid -Ramp 1953 en geloofsbeleving -Siebelinks 'Knielen op een bed violen'In de tweede druk van In conflict met de cultuur was een lijst met ‘Errata’ opgenomen: correctie van een aantal (meest kleine) foutjes in de eerste druk. Deze lijst is te vinden op de blz. 509 en 510. De hier aangeboden PDF-versie van het proefschrift is de tweede druk, met daarin dus de errata. De overige blz. zijn identiek aan de eerste druk.
Ook naderhand zijn nog enkele kleinere fouten gevonden, terwijl het uitkomen van de twee boeken van dr. M. Golverdingen uit 2004 en 2014, die dieper ingaan op een deel van dezelfde materie, voor enkele aanpassingen hebben gezorgd. Deze tweede correctieronde uit 2015 heeft de vorm van op de betreffende bladzijden met de hand door mij aangebrachte correcties. Het gaat om de bladzijden met de hieronder aangegeven nummers. Wanneer u daarop klikt, komt u rechtstreeks op deze gecorrigeerde bladzijden terecht.
Download hieronder de hoofdstukken in PDF. Gebruik CTRL+F om de zoekfunctie in het document te gebruiken.
Inhoudsopgave en Inleiding Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 6 Hoofdstuk 7 Hoofdstuk 8 Hoofdstuk 9 Hoofdstuk 10Bekijk ook:
Bronnen Errata Verantwoording illustraties Register Gecorrigeerde bladzijden:Pagina 47 Pagina 49 Pagina 59 Pagina 60 Pagina 66 Pagina 70 Pagina 71 Pagina 75 Pagina 77 Pagina 78 Pagina 92 Pagina 93 Pagina 120d Pagina 126 Pagina 164 Pagina 170 Pagina 203 Pagina 384 Pagina 441 Pagina 442 Pagina 443 Pagina 446 Pagina 447 Pagina 497